Dobrze zaprojektowana i wykonana elewacja jest wizytówką domu. Wpływa na odbiór wizualny budynku nie tylko przez właścicieli, lecz także gości czy przechodniów. Domy z estetycznymi elewacjami, dopasowanymi do lokalnej architektury, tworzą spójne osiedla. Jednak reprezentacyjny wygląd to nie wszystko. Jaka powinna być dobra elewacja domu jednorodzinnego? Na co zwrócić uwagę przy jej wyborze i ile może kosztować?
Jak wybrać elewację domu?
Prawidłowo wykonana elewacja zapewnia nie tylko piękny wygląd, lecz także trwałość, odporność na czynniki zewnętrzne oraz izolację termiczną i akustyczną. Jak zadecydować o rodzaju elewacji?
- Na decyzję o rodzaju elewacji powinien mieć również wpływ styl budynku. W domach piętrowych dobry efekt daje różnicowanie dwóch poziomów za pomocą różnych materiałów. Domy typu stodoła lub z płaskim dachem pięknie prezentują się z dużymi przeszkleniami i nowoczesną elewacją z betonu, drewna lub blachy.
- Zalecane jest także dostosowanie sposobu wykończenia do technologii domu, np. lekkie, oddychające materiały stworzą zdrowy mikroklimat w domach szkieletowych ze ścianami otwartymi dyfuzyjnie.
- Ważne, abyś dopasował się do warunków lokalnych. W tym celu sprawdź miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub – jeśli taki nie istnieje – przeanalizuj, w jakim stylu wybudowane są domy w okolicy.
- Na koniec weź również pod uwagę aspekt finansowy. Koszt elewacji może być bardzo zróżnicowany w zależności od wybranego materiału, sposobu montażu oraz robocizny.
3 rodzaje wykończenia elewacji domu jednorodzinnego
Wybór elewacji domu to nie wszystko. Już na początku musisz także zdecydować o rodzaju jej wykończenia. W tym zakresie masz trzy podstawowe możliwości.
Tynk
Tradycyjnym i najtańszym sposobem wykończenia elewacji jest tynk, czyli ściana murowana lub drewniana ocieplona metodą „lekką-mokrą”, zwana również ETICS. Izolację termiczną ze styropianu mocuje się do ściany nośnej za pomocą kołków. Na styropian nakładana jest zaprawa klejowa wraz z siatką z włókna szklanego zatopioną w zaprawie, następnie preparat gruntujący, a na zewnątrz wybrany tynk cienkowarstwowy.
Ściana warstwowa z elewacją
Kolejnym sposobem wykończenia elewacji jest ściana warstwowa (wentylowana) z elewacją, zwana metodą lekką suchą. Oferuje ona bogaty wybór materiału wykończeniowego, np. okładzina drewniana, sliding, panele elewacyjne, blacha powlekana, płyty włókno-cementowe, cegły elewacyjne itp.
Do ściany nośnej montowany jest poziomy ruszt montażowy: stalowy, aluminiowy lub – rzadziej – drewniany, wypełniony wełną mineralną. Od zewnątrz stosuje się folię wiatroizolacyjną, dzięki której ciąg powietrza nie odrywa izolacji oraz chroni ją przed wilgocią i wodą. Folia ta jest wodoszczelna i umożliwia jednocześnie swobodne przenikanie pary wodnej. Następnie mocowane są pionowe łaty drewniane, aluminiowe lub stalowe, a na koniec wybrana okładzina elewacji.
Ważne jest, by między ścianą a okładziną zostawić ok. 5 cm szczeliny dylatacyjnej. Powietrze, które dostaje się od spodu elewacji, może wtedy swobodnie przepłynąć i wylecieć otworami w górnej części. Na ścianie nie osadza się wilgoć, która mogłaby zniszczyć strukturę.
Ściana murowana z wentylowaną szczeliną powietrzną
Trzecim sposobem na wykończenie ściany jest trójwarstwowa, szczelinowa ściana murowana z wentylowaną szczeliną powietrzną. Przy tej metodzie, oprócz tradycyjnej warstwy nośnej i izolacyjnej, od zewnątrz montuje się ścianę osłonową z cegły klinkierowej. Mocowana jest ona do ściany konstrukcyjnej za pomocą kotew drutowych. Należy pamiętać o zapewnianiu pionowych i poziomych przerw dylatacyjnych w ścianie osłonowej, a także o otworach nawiewu i wywiewu dla szczeliny.
Przegląd materiałów na elewację domu
Oprócz tradycyjnego tynku – mineralnego, akrylowego, silikonowego czy silikatowego – który stosuje się w większości domów w Polsce, coraz częściej można spotkać nowoczesne elewacje z innych materiałów. Jest to możliwe dzięki systemowi fasady wentylowanej, na którą można montować różne materiały wykończeniowe. Jakie opcje masz w tym zakresie do wyboru?
Płyty włókno-cementowe
Płyty włókno-cementowe to materiał kompozytowy, który składa się z cementu, celulozy i materiałów mineralnych. Jest barwiony w masie, co oznacza, że powierzchnia posiada wewnętrzną teksturę i kolor rdzenia. Płyty mogą mieć powierzchnię gładką, ziarnistą, ryflowaną, imitującą drewno lub beton. Dostępne są w szerokiej gamie kolorów i wymiarów.
Płyty kompozytowe
Kompozyt to tworzywo zbudowane z co najmniej dwóch materiałów, które charakteryzują się różnymi właściwościami, a połączenie ich wykazuje lepsze właściwości niż osobne zastosowanie. Do zalet zalicza się np. większa trwałość, odporność na uszkodzenia mechaniczne i temperaturę. Kompozyty mogą być drewniane, aluminiowe czy granitowe. Do wykończenia elewacji używa się płyt kompozytowych cementowo-drzazgowych, drewnopodobnych lub aluminiowych.
Płyty drewnopodobne
HPL to laminat z kilku warstw papieru, które po zaimpregnowaniu żywicą fenolową prasowane są w warunkach wysokiego ciśnienia i temperatury. Zewnętrzna strona arkuszy posiada warstwę dekoracyjną imitującą drewno albo kamień. Spodnia warstwa jest szlifowana i przygotowana do naklejenia lub połączenia z płytą nośną (wiórową, sklejką, OSB, MDF). Płyty te używane są również we wnętrzach, m.in. do budowania elementów wyposażenia oraz produkcji mebli biurowych, sklepowych, hotelowych czy kuchennych.
Okładzina betonowa
Występuje zazwyczaj w formie płyt z betonu architektonicznego, który stosowany jest we wnętrzach oraz na elewacjach. Oprócz właściwości dekoracyjnych, cechuje się także wysoką odpornością na warunki atmosferyczne. Jedną z odmian tego typu okładziny są płyty produkowane w systemie GRC (Glass-Fiber Reinforced Conrete), czyli beton ze zbrojeniem włóknami szklanymi uzyskiwany metodą natryskową lub wylewaną. Umożliwia ona wytwarzanie elementów o grubości 4-12 mm, które można dowolnie kształtować.
Okładzina kamienna
W grupie tej znajdują się panele kamienne, płytki kamienne, kamień architektoniczny, fornir kamienny. Na ściany z kamienia można zastosować granit, gnejs, marmur, trawertyn, łupek, piaskowiec, kwarc i wiele innych. Wśród nich na uwagę zasługują szczególnie granit, łupek i kwarc. Skały te charakteryzują się bardzo niską nasiąkliwością. Oznacza to, że w szczeliny nie będzie wpływać woda, która zamarza w niskich temperaturach i powoduje pękanie kamienia. Dużą zaletą tego typu okładzin jest stosunkowo łatwe utrzymanie ich w czystości.
Elementy ceramiczne
To bardzo zróżnicowana grupa. Można wyróżnić w niej:
- Płytki klinkierowe, które charakteryzują się niską nasiąkliwością, są łatwe w utrzymaniu i czyszczeniu. Poza funkcją estetyczną, chronią ściany przed wilgocią, zabrudzeniami i uszkodzeniami mechanicznymi, dlatego fachowcy polecają je na wykończenie cokołów budynku.
- Płytki cięte z cegieł ręcznie formowanych, których wygląd zależy od zastosowanej gliny oraz specyfiki procesu produkcji.
- Kształtki ceramiczne mające formę wąskich pustaków o powierzchni naturalnej lub glazurowanej, płaskiej lub rowkowanej.
- Okładziny ceramiczne, które mogą być klejone na systemie ociepleń lub montowane na stelażu elewacji wentylowanej. Ich zaletami są wysoki stopień izolacji przed nagrzewaniem oraz izolacji akustycznej, a także łatwość utrzymania.
Okładziny i deski drewniane
Na elewację można stosować profilowane deski świerkowe, sosnowe lub modrzewiowe (zazwyczaj łączone na pióro i wpust lub na zakład), a także z drewna egzotycznego, które jest trwalszym, ale droższym rozwiązaniem. Deski z drewna należy pokryć preparatem gruntującym, następnie bejcą lub lakierobejcą. Elementy drewniane montuje się na specjalnym stelażu drewnianym.
Możliwe jest również użycie płyty ze sklejki, najlepiej wodoodpornej, np. brzozowej lub bukowej. Alternatywą są profile drewnopodobne z desek styropianowych, imitujące fakturą i kolorem naturalne drewno. Do montażu na warstwie ocieplenia stosuje się odpowiednie kleje mrozoodporne. Jest to rozwiązanie tańsze i nie wymaga okresowej pielęgnacji ani impregnacji.
Elewacje metalowe
Dzielą się na elewacje z aluminium, blachy tytanowo-cynkowej, stali nierdzewnej, miedzi, mosiądzu, brązu i stali typu corten. Mogą przybrać formę paneli, płyt, kasetonów, wytłaczanych profili czy perforowanych blach. Metalowe panele mocuje się do aluminiowego lub stalowego rusztu w wykorzystaniem nitów, wkrętów lub śrub. Kasetony posiadają system mocowania złożony z haków w bocznych ściankach i poziomych uchwytów, które przytwierdzane są do pionowych profili rusztu.
Koszt wykonania elewacji domu
Koszt elewacjidomu zależy od kilku czynników, m.in. zastosowanego materiału, lokalizacji inwestycji oraz konkretnej firmy wykonawczej. Poniżej prezentujemy szacunkowe ceny wykonania najpopularniejszych rodzajów elewacji. Mają one jednak charakter poglądowy. Jeśli zależy Ci na ustaleniu dokładnej kwoty, zbierz wyceny od lokalnych wykonawców i porównaj ich stawki.
Cena tynków elewacyjnych
Koszt tynków akrylowych waha się od 5 do 25 zł (z robocizną 116-134 zł). Najtańsze w wykonaniu są tynki mineralne. Dochodzi tu jednak cena farb elewacyjnych, które muszą pokryć tynk. Koszt popularnych tynków akrylowych jest najwyższy.
Cena płytek ceramicznych na elewację
W przypadku klinkieru występuje duża rozpiętość cenowa ze względu na różne rodzaje elewacji: płytki klinkierowe, cegła pełna, cegła rozbiórkowa. Koszt zależy również od tego, czy płytki są produkowane maszynowo, czy formowane ręcznie. Wynosi od 50 do 250 zł.
Okładzina kamienna na elewację - cena
Wykończenie elewacji płytkami kamiennymi może być wykonane z granitu, marmuru, wapnia, piaskowca. Ze względu na to, że są lekkie i cienkie, można przytwierdzić je na zaprawę klejową. Koszt zależy od materiału i sposobu obróbki – płytki mogą być lite, szlifowane, łupane, boniowane. Wynosi on od 80 do 400 zł.
Cena okładziny drewnianej
Jest to popularne rozwiązanie elewacyjne ze względu na estetykę i naturalny charakter drewna. Należy się jednak liczyć ze stosunkowo dużymi kosztami. Oprócz wysokiej ceny drewna dodać trzeba koszt podkonstrukcji, montażu oraz zabezpieczenia drewna przed czynnikami zewnętrznymi: promieniowaniem słonecznym, deszczem, wilgocią i grzybami. Cena zależy więc od samego gatunku drewna, elementów stelażu oraz sposobu łączenia drewnianych elementów. Wynosi ona od 90 do 400 zł brutto.
Elewacja domu – inwestycja na lata
Decydując się na wybór konkretnego rodzaju elewacji, warto spojrzeć na nią, jak na inwestycję. Dobrze wykonana, z odpowiedniej jakości materiałów, będzie służyła i cieszyła oko przez długie lata.
Jeśli weźmiesz pod uwagę wyłącznie walory estetyczne, piękny wygląd domu szybko mogą zastąpić zniszczone, brudne i odstraszające ściany zewnętrzne budynku. Konieczny będzie remont elewacji, który pochłonie kolejne pieniądze. Choć oszczędności na różnych etapach budowy są kuszące, to jednak tylko inwestując odpowiednie środki, będziesz cieszył się z pięknego wyglądu domu przez wiele lat.
