Odpowiedź na pytanie: jakie schody do domu wybrać, wydaje się prosta. Jednak wśród dwubiegowych i jednobiegowych, drewnianych i metalowych, dywanowych, wachlarzowych i młynarskich, jest bardzo łatwo się pogubić, szczególnie, że te klasyfikacje dotyczą różnych aspektów budowy schodów, takich jak materiał wykonania, kształt czy konstrukcja. Nie da się więc ukryć, że wybór schodów do domu to nie jest proste zadanie, ale mamy nadzieję, że z poniższym poradnikiem stanie się ono nieco łatwiejsze.
Wybór schodów do domu
To może wydać się oczywiste, ale nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, jak ważny jest wybór odpowiednich schodów do domu. To decyzja na dekady, a czasem — na wieki! Zła może owocować codziennym przepychaniem się, upadkami i ślizganiem się po schodach, a dobre schody wtapiają się w konstrukcję domu tak, że stają się niemal niewidzialne. Dlatego namawiamy, by nie decydować się na oszczędności na tym etapie budowy domu.
Rodzaje schodów do domu — typy schodów ze względu na konstrukcję
W pierwszej chwili schody jedno-, dwubiegowe, łamane i zabiegowe — to brzmi bardzo tajemniczo. Udowodnimy jednak, że to w gruncie rzeczy proste rozróżnienia, a dla większości inwestorów oczywistym wyborem schodów do domu będą te jednobiegowe.
Schody jednobiegowe
Czym właściwie jest “bieg” schodów? Chodzi o ich płaszczyznę: jeśli jest pojedyncza, jak np. w prostych schodach na strych, to mamy do czynienia właśnie z jednym biegiem. Takie schody są najtańsze i najbardziej uniwersalne. Jeśli rozbudowujesz poddasze i w planach architektonicznych nie uwzględniono miejsca na żadne konkretne schody, to często schody jednobiegowe są jedynym dostępnym rozwiązaniem, również z uwagi na niewielką ilość miejsca, jakiej potrzebują.
Ile miejsca zajmują schody jednobiegowe w pomieszczeniu o wys. ok. 250 cm?
Najprostsze schody młynarskie (dł.) - od 200 cm
Schody modułowe — od ok. 250 cm
Schody drewniane z pełnymi stopniami — od ok. 260 cm
Jedyną wadą takich schodów jest to, że mogą być zbyt strome dla dzieci czy osób starszych. Poza tym przy bardziej skomplikowanych projektach czy nietypowych wnętrzach po prostu nie spełnią oczekiwań.
Schody z jednym zabiegiem
Aby na piętro wygodniej się wchodziło, można też wybrać schody zabiegowe. Skręcają one w jedną stronę, przez co mogą lepiej dopasować się do wnętrza i być bardziej praktyczne. Na takim wyższym stopniu można też wygodnie przysiąść, np. zakładając buty. Schody z jednym zabiegiem da się kupić w wersji gotowej, przez co kosztują już od ok. 1500 zł. Zabieg można też zamontować pod sufitem, skręcając schody względem piętra i jeszcze bardziej zwiększając komfort wchodzenia. Jednak im więcej zabiegów, tym trudniej je samemu dopasować, złożyć, a później zamontować (ta możliwość kończy się właściwie na schodach jednobiegowych). A jakie schody wybrać do domu, w którym jest więcej miejsca, a piętro znajduje się na wys. 3 i więcej metrów?
Schody dwubiegowe
Schody dwubiegowe, czyli “łamane” - to takie znajdziemy na większości klatek schodowych w blokach. Charakteryzuje je podest umieszczony pomiędzy dwoma “biegami” schodów. Można na nim przystanąć i odpocząć, więc wchodzi się zdecydowanie lżej, niż po stromych schodach jednobiegowych. Wybór takich schodów do domu pozwala ograniczyć koszty względem bardziej skomplikowanych modeli, jednocześnie zyskując funkcjonalność i estetykę pomieszczenia. To nie tyle schody, co domowa klatka schodowa — na podeście można postawić donice czy nawet umieścić ławeczkę i stolik. Pod takimi schodami jest dużo miejsca na półki, szafy, czy nawet komórki (jak pamiętamy z książki o “Harrym Potterze”; więcej projektów domów jak z filmu znajdziesz tu).
Więcej o domach z piętrem: Dom z poddaszem w 2024 r.: jak go postawić?
Schody trójbiegowe
Specyficzny rodzaj schodów wewnętrznych, który sprawdza się, gdy piętro znajduje się co najmniej 3,5 metra nad poziomem parteru, a prowadzą na nie jakby trzy połączone ze sobą proste schody. Dzięki temu stopnie mogą być niższe, a wchodzenie jest wyjątkowo proste. Inny rodzaj takich schodów wewnętrznych to schody trójbiegowe powrotne, gdzie dwa “biegi” schodów są na parterze, a z podestu powyżej na piętro prowadzą już tylko jedne schody. Kiedy warto je wybrać do domu? Gdy domowników jest wielu, to zdecydowanie wygodniej będzie wchodzić i schodzić w codziennym pośpiechu po szerokich schodach trójbiegowych.
Schody spiralne
Są jednak i takie przedpokoje, w których nie ma nawet kilku metrów w linii prostej, gdzie dałoby się postawić choćby najprostsze jednobiegowe schody. W takiej sytuacji pozostają jeszcze schody spiralne, które mogą stanąć już na kwadracie o wymiarach niecałych 200x100 cm (czyli ok. 1,7 m2). To pozwala zrealizować marzenie o schodach na piętro nawet w najbardziej nietypowych przestrzeniach, a przy tym schody spiralne mogą zarówno sięgać kolan, jak i być wysokie na kilka pięter, zajmując właściwie tyle samo miejsca. Dodatkowo w wielu sklepach istnieją w wersji gotowej, ułatwiając odpowiedź na pytanie, jakie schody do domu wybrać. A wady? Schody spiralne są niezabudowane i nie posiadają zazwyczaj podstopni. W związku z tym ani nie jest na nich zbyt bezpiecznie, ani komfortowo, szczególnie osobom wyższym czy potężniej zbudowanym. Są to też najmniej bezpieczne schody dla dzieci i osób starszych.
Zobacz też: Czy opłaca się budować dom piętrowy? Ile to kosztuje?
Schody wachlarzowe
Jeśli chodzi o rzadziej występujące rodzaje schodów wewnętrznych, pozostają jeszcze schody wachlarzowe. Skąd nazwa? Konstrukcją przypominają rozkładający się wachlarz — to najbardziej efektowny rodzaj schodów. To po nich schodził Kopciuszek, uciekając o północy z balu. Wykonuje się je na zamówienie, a zaletą jest estetyczny kształt, przy jednoczesnej stosunkowo niewielkiej powierzchni zabudowy. To jedne z bezpieczniejszych rodzajów schodów, bo często są zabudowane.
A jaki materiał wybrać na schody?
Schody szklane
Zastanawiając się, jakie schody do domu wybrać, wielu inwestorów trafia w końcu na szklane. Ich największą zaletą jest to, że są niemal niewidoczne, co może być plusem, jeśli chcemy powiększyć optycznie wnętrze i nadać wystrojowi lekkości. Schody szklane są też wymarzone do nowoczesnych domów, a podświetlone robią niesamowite wrażenie (i przy okazji znacznie uławiają poruszanie się nocą). Aby jednak świadomie zadecydować, jakie schody wybrać, warto jeszcze poznać inne ich rodzaje.
Schody drewniane
Schody drewniane to jedno z ulubionych rozwiązań Polaków. Mają swój klimat i mogą być ozdobą samą w sobie, szczególnie, że najczęściej wykonuje się je ze szlachetnej dębiny czy drewna mahoniowego. Najprostsze warianty (tzw. schody młynarskie) osoba z doświadczeniem budowlanym może zamontować samodzielnie. Jest też aspekt dostępności, bo w Polsce wykonuje je wielu stolarzy i ekip budowlano-remontowych, przez co są kilkukrotnie tańsze, niż na Zachodzie Europy. A czy mają jakieś wady? Choć dobrze zabezpieczone drewno jest bardzo trwałe, to jednak trzeba je co kilka lat pomalować i mogą się na nich pojawić rysy czy wyszczerbienia. Nie da się też ukryć, że drewno to materiał łatwopalny, co też trzeba wziąć pod uwagę, podejmując np. decyzję, jakie schody wybrać do kącika obok kominka czy do kuchni. Nie sprawdzają się też jako schody do piwnicy czy łazienki, gdzie jest bardzo wilgotno.
Czy wiesz, że… jedne z najstarszych drewnianych schodów na świecie zachowały się w kopalni soli Hallstatt w Austrii. Mają 3100 lat, obalając mit, jakoby drewno było nietrwałym materiałem do budowy schodów.
Schody metalowe
Tych wad nie posiadają takie rodzaje schodów wewnętrznych, jak schody metalowe, które można zastosować w każdym pomieszczeniu bez obaw o ogień czy wodę. Schody metalowe najgorzej z wymienionych sprawdzają się w domach, w których są małe dzieci, bo są śliskie, a zderzenie się z krawędzią stopnia czy balustrady może być wyjątkowo bolesne. Nie da się ukryć, że schody metalowe mają dość “industrialny” wygląd, więc sprawdzają się w loftach, ale już wśród tradycyjnej architektury mogą wyglądać zbyt surowo. Są też schody ręcznie kute, a nawet ażurowe, choć ich wykonanie na zamówienie to już koszt rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych. Najnowocześniejsze są tzw. schody dywanowe, z konstrukcją ze stali i drewnianym pokryciem stopni.
Schody betonowe
O ile takie rodzaje schodów wewnętrznych, jak drewniane czy gotowe metalowe można zamontować w ciągu godzin, to konstrukcja schodów betonowych wymaga zbrojenia, a następnie czekania aż do 4 tygodni na to, aż beton wyschnie. W związku z tym jest to raczej sztuka z zakresu budowy, niż wykończenia wnętrz, a do postawienia takich schodów konieczny będzie projekt architektoniczny i firma budowlana. Surowy wygląd schodów betonowych można w dużej mierze “ocieplić” za pomocą glazury, paneli czy okładziny drewnianej. Ocieplić zresztą nie tylko metaforycznie, bo takie schody mogą być podgrzewane — w przeciwieństwie do szklanych czy metalowych.
Więcej: Ogrzewanie podłogowe – jakie i czy warto?
Schody gotowe czy na zamówienie?
Wiedząc już, jakie schody wybrać, pozostaje jeszcze ostatnie pytanie. Czy kupić je w internetowym sklepie ze schodami z możliwością dobrania długości, koloru czy szerokości? A może wybrać gotowe schody z marketu i zamontować je samemu? Czy raczej zamówić u fachowca, który wykona je od podstaw? Każde z tych rozwiązań ma swoje plusy, a odpowiedź na pytanie o to, jakie schody wybrać, zależy w dużej mierze od budżetu.
Gotowe schody są najtańsze — kosztują już od ok. 1000 do 8000 zł.
Schody wykonywane według gotowego wzoru, ale z dopasowaniem do wymagań klienta, kosztują od ok. 5000 do 30 tys. zł.
Najprostsze schody na zamówienie mogą kosztować ok. 6 tysięcy złotych, ale np. te marmurowe schody z dywanem i drewnianą, rzeźbioną okładziną podstopni w domu w Walii kosztują w przeliczeniu kilkaset tysięcy złotych.
Jak widać, nie ma limitu jeśli chodzi o to, ile kosztują schody wykonane na zamówienie. Ogólnie im prostsza konstrukcja domu, tym łatwiej można zamówić schody z gotowego katalogu, a nawet z supermarketu. We wnętrzach zabytkowych, małych korytarzach czy nietypowo urządzonych domach, warto ponieść wydatek i zdecydować się na schody wykonane na zamówienie. Przetrwają dekady i mogą znacznie poprawić komfort mieszkania.
Podsumowanie
Oczywiście tym tekstem nie mogliśmy udzielić wiążącej odpowiedzi na pytanie, jakie schody wybrać do domu, ani nawet jakie rodzaje schodów wewnętrznych są najlepsze. Mogliśmy jedynie przedstawić rozwiązania i zachęcić do tego, by samemu dokonać wyboru. Jedno jest pewne: decyzja o tym, jakie schody wybrać, często jest zostawiana na sam koniec budowy domu, a czasem — wykańczania wnętrza. Tymczasem może być brzemienna w skutkach, a błąd będzie odczuwalny każdego dnia. Dlatego warto się do niej dobrze przygotować.
