Przydomowe ogródki w miastach to już nie tylko kilkumetrowe parcele. Deweloperzy coraz częściej oferują 100- czy 300-metrowy ogród wraz z mieszkaniem lub segmentem. W związku z tym coraz więcej osób zadaje sobie pytanie: jak zaprojektować ogród samemu i czy istnieją jakieś zasady projektowania ogrodu, o których trzeba przy tym pamiętać?

Aranżacja ogrodu – jak się do tego zabrać?

Jeśli chodzi o to, jak zaprojektować ogród, wątków do poruszenia jest mnóstwo, dlatego poniżej tylko skrótowo opiszemy cały proces wraz ze wszystkimi niezbędnymi krokami. Każdy z tych kroków można samodzielnie rozłożyć na mniejsze, co znacznie usprawni realizację marzenia o własnym ogrodzie. Mamy nadzieję, że te zasady projektowania ogrodu pomogą zaoszczędzić tysiące złotych na pomocy architekta krajobrazu.

Więcej: Czy warto zatrudnić projektanta ogrodów?

Ważne! Jeśli w ogrodzie mają rosnąć warzywa lub konkretne gatunki roślin ozdobnych, warto najpierw sprawdzić, jaka jest gleba. Istnieją specjalne zestawy do pobierania pH, które to ułatwiają; można też zapytać sąsiadów o warunki na ich ziemi, jeśli mają podobne działki. Może się okazać, że gleba wyjątkowo sprzyja pewnym gatunkom, a inne będzie na niej trudno zaprowadzić. Ta wiedza ułatwi później ogrodniczy sukces.

W przypadku małych działek (zobacz nasze domy na wąską działkę do 16 metrów) najprostszym rozwiązaniem przy kiepskiej glebie czy kamienistym terenie będzie zamówienie czarnoziemu. Na stan gleby można też wpływać, np. sadząc pewne gatunki roślin czy używając nawozów, ale to osobny temat. W każdym razie — warto wiedzieć, jakie są warunki glebowe na terenie. Przy okazji lepiej przyjrzeć się też wszystkim możliwym przeszkodom na danym terenie, takim jak:

• Głazy, żwir czy kamienie,

• Strefy cienia, na których nie wszystko wyrośnie,

• Strefy hałasu czy brzydkich zapachów, w których nie chcemy urządzać miejsca wypoczynku,

• Jeziora, rzeki, tereny podmokłe,

• Drogi dojazdowe i dojścia techniczne, np. do szamba czy rozdzielni elektrycznej.

A więcej o urządzaniu “trudnej” działki: tu.

Mając już te strefy, znacznie łatwiej jest znaleźć odpowiedzi na pytanie o to, jak zaprojektować ogród, a pewne decyzje projektowe zaczną się wyłaniać w naturalny sposób.

Czytaj też: Aranżacja wnętrza – samodzielnie, czy z projektantem?

Jak zaaranżować ogród krok po kroku?

Mając już informacje z poprzedniego akapitu (rodzaj gleby i “trudne strefy”), można przystąpić do projektowania ogrodu:

1. Sporządzenie mapy terenu
   

Działkę przede wszystkim trzeba zmierzyć, a na plan nałożyć wszystkie budynki, drogi czy strefy. Wbrew pozorom kartka w kratkę i ołówek sprawdzają się do tego znakomicie, a gumka pozwala łatwo usunąć z planu wycięte drzewo czy zasypany staw. Pomocne do tego, jak zaaranżować ogród, mogą być też programy komputerowe jak GardenPuzzle, Garden Composer 3D czy Virtual Garden (większość z nich jest darmowa przy jednorazowym użytku).

1. Mapa marzeń

Drugim, i chyba najprzyjemniejszym elementem potrzebnym do tego, jak zaprojektować ogród marzeń, jest tzw. moodboard lub mówiąc inaczej spis tego, co koniecznie chcielibyśmy mieć w ogrodzie. Po pierwsze, dobrze mieć przed oczami wszystkie te elementy, choćby po to, by sprawdzić, czy jest na nie miejsce w ogrodzie. Po drugie, dobrze byłoby, aby wyklarowała się gradacja potrzeb: od rzeczy, które w ogrodzie muszą się znaleźć, po takie, które przyjemnie byłoby mieć, ale biorąc pod uwagę warunki na działce czy koszty — można też urządzić ogród inaczej. Wszystko to bardzo pomaga w aranżacji ogrodu.

1. Wytyczanie stref

Mając już powyższe informacje, można przystąpić do wytyczania stref w ogrodzie. Dla początkującego najprościej będzie wytyczyć rabaty i na nich sadzić kwiaty czy krzewy, pozostałe części ogrodu przeznaczając na trawniki, ścieżki czy małą architekturę ogrodową.

A więcej o urządzaniu “trudnej” działki: tu.

1. Dobór gatunków

   

Kolejnym przyjemnym zadaniem jest dobieranie gatunków roślin. Wbrew pozorom to też sztuka i liczy się tu wiele więcej, niż sam kolor. Warto trzymać się roślin, które dobrze rosną w danym klimacie i tu znów pomocne mogą być rady sąsiadów. Często da się uzyskać bardzo podobny efekt do oczekiwanego za pomocą gatunku, który ma zupełnie inne wymagania i o wiele lepiej urośnie na konkretnej działce. Takim częstym przykładem jest lawenda, o której marzy niemal każdy ogrodnik. W praktyce to roślina rosnąca dobrze na kamienistej, luźnej glebie w wietrznych regionach kraju, więc zaprowadzenie jej w żyznym, podmiejskim ogrodzie będzie niewykonalne (i drogie). Tymczasem niektóre gatunki szałwii, perovski czy przetacznika są bardzo łatwe w uprawie, a wyglądają podobnie.

1. Ogrodzenia i płoty

Wiele osób popełnia błąd podczas projektowania ogrodu i pozostawia zaplanowanie płotu na sam koniec. Często rządzi tu przypadek, a w efekcie brzydka siatka rujnuje cały efekt. A przecież ogrodzenie też może być elementem aranżacji ogrodu, a to, jak zaprojektować ogród, obejmuje także płoty, płotki i furtki. Warto zdecydować się na konkretny rodzaj płotu i sprawdzić, czy da się wokół niego zaprowadzić jakieś pnącza. Jeśli działka jest cienista, siatka rzeczywiście może być lepszym rozwiązaniem niż wysokie ogrodzenie. Płoty to jednak nie tylko zewnętrzna krawędź ogrodu i dobrze jest przemyśleć otoczenie ogrodu warzywnego czy grządek.

1. Donice i architektura ogrodu

Na koniec pozostają jeszcze donice i doniczki, w których będą rosły niektóre rośliny. Część można na zimę umieścić w domu, ale latem będą świetnie wyglądały na tarasie lub obok ścieżki. Ostatnim tematem wokół aranżacji ogrodu powinno być oświetlenie. Istnieje dziś tak wiele możliwości, że warto poświęcić chwilę na podjęcie decyzji, czy w ogrodzie stanie wiatrak solarny na wzór holenderskiego, czy może powieszone zostaną girlandy świetlne lub postawione ogrodowe latarnie.

Zasady projektowania ogrodu

Niejeden właściciel ogrodu zastanawia się, czy są jakieś uniwersalne zasady projektowania ogrodu. O części z nich już wspomnieliśmy powyżej. A oto kolejne: aranżację ogrodu można sobie uławić, decydując się na pewne kształty i powielając je w całym ogrodzie.

Przykład: owalne rabaty, kamyki wokół oczka wodnego i kamienie na ścieżce będą wyglądały bardziej harmonijnie, niż wiele różnych, przypadkowych kształtów w ogrodzie.

Po drugie, warto pamiętać, że krzewy i drzewa są jak kręgosłup ogrodu, podczas gdy kwiaty zawsze można zasadzić od nowa. Tymczasem większość ogrodników poświęca cały swój czas kwiatom, na koniec dobierając przypadkowe drzewa do ogrodu. Warto wziąć pod uwagę, że drzewa z czasem urosną, więc potrzebują dużo przestrzeni dookoła. Ich wzrost jest na tyle powolny, że nie warto czekać z decyzją na ostatnią chwilę. Inną zasadą projektowania ogrodu, o której się mało mówi, jest projektowanie, biorąc pod uwagę wygodę ogrodnika na co dzień. A więc warto mieć warzywnik dość blisko domu, ławki — w zacienionym miejscu, a miejsce na narzędzia dość blisko rabat. Dobrym pomysłem jest też zaplanowanie w ogrodzie miejsc, z których można pobrać wodę do podlewania roślin, czy będzie to stara beczka, czy kran ogrodowy lub oczko wodne. Chodzi o to, by nie trzeba było nosić wody kilometrami za każdym razem, gdy trzeba podlać grządkę. Kolejna taka zasada projektowania ogrodu dotyczy różnych wysokości poszycia. Warto sprawdzić, czy rośliny w projekcie się nawzajem nie zasłaniają? Ogród da się optycznie powiększyć, jeśli niskie byliny będą najbliżej ścieżek, za nimi posadzimy wyższe kwiaty, a dalej trawy ozdobne. Mamy nadzieję, że te zasady projektowania ogrodu ułatwią zadanie, a przede wszystkim uczynią cały proces przyjemnym.

Czy warto korzystać z pomocy projektanta ogrodów?

Choć roli architektów krajobrazu się zazwyczaj nie docenia, to nie da się ukryć: widać na pierwszy rzut oka różnicę pomiędzy profesjonalnie zaprojektowanym ogrodem a takim, nad którym pracował laik. Jeśli więc ogród ma być reprezentacyjny, to zdecydowanie warto zdać się na profesjonalne zasady projektowania ogrodu. Skorzystać na tym mogą też właściciele dużych, kilkuhektarowych działek. Samodzielna aranżacja ogrodu jest w takim wypadku bardzo czasochłonna i może odebrać całą radość z urządzania terenu. Zdanie się na fachowca znacznie upraszcza ten proces.

Projektowanie ogrodu a prawo

Na koniec pozostaje jeszcze jedno pytanie, które staje się coraz bardziej zasadne: jak samemu dostosować ogród do różnych wymagań prawnych czy środowiskowych?

Więcej: Świadectwo charakterystyki energ. od 2024 r., wszystkie domy zeroemisyjne od 2028 r. Czy na rynku są takie projekty domów?

Przykładowo aranżacja ogrodu to również nawodnienie roślin i odprowadzanie deszczówki, a nie każdy wie, że odprowadzanie wody np. na posesję sąsiada czy drogę jest nielegalnie. Podobne regulacje dotyczą też innych części przydomowej instalacji i architektury, np. paneli fotowoltaicznych czy szamba. Nawet rozmieszczenie i wielkość drzew na działce mogą stanowić problem w świetle prawa, jeśli np. będą zagrażać bezpieczeństwu na innych posesjach. Oczywiście na zdecydowanej większości działek zasady projektowania ogrodu nie będą się wiązać z takimi kwestiami, ale w trudniejszych przypadkach zdecydowanie warto skonsultować się z architektem krajobrazu.

Podsumowanie

Proces projektowania ogrodu jest złożony i nie warto się z nim spieszyć. Mamy nadzieję, że wymienione powyżej zasady projektowania ogrodu podpowiedzą, jak zaprojektować ogród bez stresu i niepotrzebnego pośpiechu. A jeśli coś nie wyjdzie? Zawsze można zetrzeć ołówek gumką i zacząć od początku… co jest o wiele prostsze, niż sadzenie od nowa roślin w ogrodzie.