Właściciele zapłacą za wzrost wartości nieruchomości – nawet, gdy nie będą planowali ich sprzedaży. Każdy właściciel będzie musiał liczyć się z tym, że gmina zgłosi się do niego po pieniądze. I to niemałe: opłata wyniesie 30% wzrostu wartości.
Chodzi o projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, nad którym pracuje resort rozwoju. Propozycja zakłada zmianę zasad dotyczących naliczaniarenty planistycznej. Jest to jednorazowa opłata, którą pobiera wójt, burmistrz lub prezydent miasta w sytuacji, gdy na skutek uchwalenia lub zmiany planu miejscowego, wartość nieruchomości wzrosła, a właściciel lub użytkownik wieczysty zbywa nieruchomość ustaloną w tym planie.
Renta planistyczna – jakie zmiany wprowadzi nowelizacja?
Obecnie właściciel uiszcza rentę planistyczną dopiero w momencie, gdy sprzedaje nieruchomość – o ile robi to przed upływem pięciu lat od wejścia w życie planu miejscowego lub jego zmiany. Wysokość opłaty wynosi wówczas maksymalnie 30% wzrostu wartości – jest więc powiązana z ewentualnym zyskiem.
Po nowelizacji zasada ta ulegnie zmianie. Wystarczy, że gmina uchwali nowy plan miejscowy (lub wprowadzi zmiany do obowiązującego), dzięki czemu objęte nim nieruchomości zyskają na wartości, np. na skutek zmiany ich przeznaczenia. W takiej sytuacji gmina będzie miała prawo zgłosić się do każdego właściciela po odpowiednią opłatę. Projekt zakłada, że renta planistyczna wyniesie 30% wzrostu wartości. W niektórych przypadkach ustawa daje możliwość rozłożenia opłaty na raty.
Poza zmianami dotyczącymi renty planistycznej nowelizacja ma wprowadzić także m.in.: plan ogólny zastępujący studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Jej celem jest także uproszczenie i przyspieszenie przygotowywania aktów planowania przestrzennego.
Renta planistyczna – skutki planowanych zmian
Skutki nowych regulacji mogą być poważne i dotyczyć dużej grupy właścicieli nieruchomości. Plany miejscowe obejmują zaledwie około jednej trzeciej powierzchni kraju. Jednocześnie często wymagają pilnych zmian. Podstawowym efektem nowelizacji będzie nałożenie na właścicieli kolejnego obciążenia fiskalnego. Niewątpliwie skorzystają na tym gminy, które w ten sposób dostaną szansę na podreperowanie finansów.
W konstrukcji prawnej dotyczącej renty planistycznej można dostrzec pewne podobieństwo do podatku katastralnego, którego wysokość jest powiązana z wartością domu lub mieszkania. W tej formule renta planistyczna będzie niczym innym, jak ukrytym podatkiem obciążającym dodatkowo właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości. Jest to o tyle interesujące, że podatek katastralny, odwołujący się do wartości nieruchomości, nie został dotąd wdrożony w życie. Tymczasem opłata o podobnej konstrukcji ma zostać wprowadzona nowelizacją ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw.
Renta planistyczna – przepisy kontrowersyjne, ale racjonalne
Choć nowe przepisy dotyczące renty planistycznej nie są korzystne dla właścicieli nieruchomości, wielu specjalistów dostrzega w nich pewien sens. Jacek Kosiński, adwokat i partner zarządzający w kancelarii Jacek Kosiński Adwokaci i Radcowie Prawni, zauważa, że na pierwszy rzut oka regulacje można byłoby oceniać negatywnie.
Po zagłębieniu się w temat widać jednak, że mają one racjonalne podłoże: Z jednej strony wprowadzają dodatkowe obciążenie dla właściciela nieruchomości. Z drugiej umożliwią jednak realne wykonanie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na gminie ciąży szereg obowiązków i związanych z tym kosztów dotyczących prac planistycznych i uzbrojenia terenu. Gminy muszą zadbać też o zapewnienie usług komunalnych na terenach przewidzianych pod zabudowę. Aby efektywnie realizować te cele, istotne jest, aby grunty rzeczywiście zostały zagospodarowane przez właścicieli. - podsumowuje Kosiński.
