Wiele osób zadaje sobie pytanie, do czego potrzebny jest kierownik budowy? Ile kosztuje i dlaczego tak drogo? Niektórzy inwestorzy mają negatywne doświadczenia związane z działaniem pseudokierowników. Jednak czy tak jest w każdym przypadku? Czy kierownik budowy to naprawdę zbędna postać?
Kim jest kierownik budowy?
Kierownik budowy w Polsce od lat działał na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. 19 września 2020 zaczęła zaś obowiązywać ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo Budowlane oraz niektórych innych ustaw, która zmieniła przepisy regulujące zadania, sposób działania oraz rolę kierownika budowy.
Przepisy prawa budowlanego zaliczają kierownika budowy do jednej z czterech osób, będących uczestnikami procesu budowlanego. Powołany jest do samodzielnego pełnienia funkcji technicznych w budownictwie. Innymi słowy to osoba:
- kierująca budową,
- realizująca samodzielnie i osobiście powierzone przez przepisy zadania,
- posiadająca do tego odpowiednią wiedzę i uprawnienia (wykształcenie techniczne i praktyka zawodowa powinny być potwierdzone decyzją właściwego organu administracji).
Jak zweryfikować kierownika budowy?
Weryfikacji uprawnień budowlanych oraz członkostwa w Polskiej Izbie Inżynierów Budownictwa można dokonać za pomocą portalu tej organizacji. Przy wyszukiwaniu należy wpisać imię i nazwisko. W przypadku uzyskania więcej niż jednego wyniku, można zawęzić go o rejon czy numer członkowski.
Na portalu możesz sprawdzić obecne i przeszłe uprawnienia kierownika znajdującego się na liście.
Za co odpowiada kierownik budowy?
Art. 22 ustawy Prawo budowlane bardzo precyzyjnie i szczegółowo określa rolę i odpowiedzialność kierownika budowy. Kierownik budowy odpowiada za:
- Przejęcie protokołu od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego.
Kierownik musi zapewnić bezpieczeństwo przed dostępem osób postronnych, obiektów, zieleni i innych elementów natury. W protokole powinna być wyraźnie określona data przejęcia. Od tego dnia kierownik bierze odpowiedzialność za wszystko, co wydarzy się w trakcie realizacji robót. - Prowadzenie dokumentacji budowy. Zgodnie z art. 3 pkt 13 Prawo budowlane przez dokumentację budowy należy rozumieć „pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu – także dziennik montażu”.
Pojęcie prowadzenia należy w tym przypadku rozumieć jako bezpieczne przechowywanie, zadbanie o ich rzetelne prowadzenie oraz udostępnianie podmiotom uprawnionym. Kierownik ponosi odpowiedzialność za prawidłowość i kompletność powyższej dokumentacji.
Dodatkowo art. 45 ust. 3 stwierdza wprost, że kierownik budowy jest odpowiedzialny za prowadzenie dziennika budowy. - Zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Kierownik nie powinien dopuścić do rozpoczęcia budowania obiektu bez wizyty geodety na placu budowy.
- W fazie przygotowawczej budowy, zgodnie z nowelizacją w art. 45a ust. ustawy Prawo budowlane, kierownik budowy jest obowiązany zabezpieczyć teren budowy lub/i rozbiórki i potwierdzić ten fakt wpisem w dzienniku budowy.
Dodatkowo potwierdza otrzymanie od inwestora zatwierdzonego projektu budowlanego i jeśli jest wymagany – projektu technicznego. Powinien także umieścić na terenie budowy, przy wjeździe/w widocznym miejscu tablicę informacyjną zgodną z aktualnym rozporządzeniem. - Koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Realizacja robót nie powinna stwarzać zagrożenia dla osób przebywających na budowie.
- Koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o których mowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Zasad bezpieczeństwa na budowie powinni przestrzegać wszyscy, od inwestora po dostawców materiałów, jednak to kierownik budowy musi dopilnować i przeszkolić uczestników budowy z zakresu BHP i ochrony zdrowia, a następnie egzekwować właściwe zachowania. - Podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym. Mimo że jest to obowiązek kierownika budowy, to inwestor ponosi koszt działań takich jak wygrodzenie placu budowy, dozór fizyczny czy rozmieszczenie urządzeń monitorujących.
- Zapewnienie przy wykonywaniu robót zastosowania materiałów budowlanych, zgodnie z art. 10 ustawy. Oznacza to, że w trakcie budowy powinny być stosowane materiały dopuszczone do obrotu i zgodne z ustawą z 2004 r. o wyrobach budowlanych. Kierownik może zakwestionować jakość i typ materiałów, przez co dochodzi czasem do sporów pomiędzy inwestorem/projektantem a kierownikiem budowy.
- Wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu. W takim przypadku należy powiadomić inwestora oraz organ nadzoru budowlanego. Kierownik odpowiada za formalne i fizyczne wstrzymania budowy.
- Zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem. Kierownik odpowiada za zgodność budowy z projektem. Jeśli jednak po odbiorze etapu budowy stwierdza istotne niezgodności, powinien wstrzymać ją i niezwłocznie poinformować o tym inwestora.
- Realizację zaleceń wpisanych do dziennika budowy, jeśli takowe istnieją i zostały wprowadzone przez uprawnione osoby.
- Zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających, a także zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru.
- Przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego. W czasie budowy czasami zdarzają się odstępstwa lub zmiany, które muszą być ostatecznie naniesione przez kierownika budowy. Dodatkowo powinno się przeprowadzić geodezyjne pomiary powykonawcze. Uzupełnioną i kompletną dokumentacje kierownik dostarcza inwestorowi.
- Zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestnictwo w odbiorze i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad. Przekazanie inwestorowi oświadczenia o zgodności wykonania obiektu z przepisami, pozwoleniem i projektem oraz o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także – w razie korzystania – drogi, ulicy czy nieruchomości sąsiadującej.
To dla inwestora najważniejszy wpis, ponieważ stanowi on potwierdzenie, że budowa została z powodzeniem zakończona i nieruchomość jest gotowa do użytkowania zgodnie z jego przeznaczeniem.
Rola kierownika na budowie, czyli po co mi kierownik budowy?
Analiza ustawy Prawo budowlane pokazuje, że rola kierownika budowy jest bardzo istotna z punktu widzenia inwestora. To kierownik pilnuje zasad i przepisów koniecznych do prowadzenia budowy. Jest obecny w czasie prac ulegających w trakcie budowy zakryciu – sprawdza ich wykonanie, gdyż na późniejszym etapie trudno będzie zweryfikować ewentualne błędy.
Kierownik może wstrzymać budowę lub przygotować niezbędną do zamieszkania dokumentację. Bierze na siebie odpowiedzialność prawną za wykonanie budowy zgodnie z przepisami, sztuką budowlaną i w oparciu o właściwą dokumentację.
Jeśli nawet inwestor ma wiedzę na temat prowadzenia budowy, zwykle nie jest ona tak dogłębna jak kompetencje kierownika. Znaczenie ma także duże doświadczenie kierownika budowy.
To wszystko sprawia, że kierownik budowy jest najlepszym sprzymierzeńcem inwestora. Może on wesprzeć merytorycznie i zadbać o interesy właściciela poprzez dobór rozwiązań, racjonalnych technologii i kontrolę ekip wykonawczych. Pozwala mu uniknąć istotnych błędów i niepotrzebnych wydatków – pomaga przeprowadzić i zamknąć proces budowy. Dobry i rzetelny kierownik na budowie to jedna z najlepszych inwestycji.
