Zamykamy stan surowy. Część 1: okna
Montaż okien i drzwi zewnętrznych kończy jeden z kamieni milowych budowy domu – stan surowy zamknięty. Zanim jednak dojdzie do jego wykonania, okna i drzwi trzeba wybrać, kupić i zamontować, a wszystkie te czynności muszą być poprzedzone solidnym namysłem i konsultacjami. Ze względu na parametry termiczne i akustyczne okna i drzwi są słabymi punktami przegród zewnętrznych, czyli ścian domu. To one odpowiadają za straty ciepła i ilość hałasu przedostającego się do wewnątrz. One też decydują o bezpieczeństwie, ponieważ stanowią najczęstszą drogę dla włamywaczy. Najmilszą twojemu sercu funkcją okien i drzwi może być to, że niewątpliwie stanowią one elementy dekoracyjne.
Ważne parametry
Okno składa się z kilku podstawowych elementów: ramy zamontowanej w ścianie, tzw. ościeżnicy, skrzydła lub skrzydeł okiennych – części ruchomych mocowanych do ramy za pomocą zawiasów i wypełnienia ramy skrzydeł okiennych – najczęściej tafli szkła. Okna wykonywane są z drewna, PCW (PVC) lub profili metalowych – stalowych albo aluminiowych lub kompozytu poliestrowo-szklanego. Uzupełnieniem okna jest parapet. Tyle podstawa. Każda z części okna wpływa na przepuszczalność ciepła i hałasu. Na koszt okna największy wpływ mają: jego wielkość, sposób otwierania, materiał, z którego jest wykonane, liczba komór i parametry izolacyjne.
Odporność na obciążenie wiatrem, potocznie zwana sztywnością okna, mówi o tym, przy jakiej sile wiatru wiejącego prostopadle do ramy nastąpi maksymalne ugięcie ramy. Oznacza się ją symbolami od A-1 (najmniejsza sztywność) do C-6 (największa). Standardowe okna nie muszą mieć klasy wyższej niż B-3/B-4, w skrajnych przypadkach na bardzo wietrznym terenie C-3/C-4.
Wodoszczelność to siła wiatru, przy jakiej nastąpi przeciek deszczu do wnętrza. Najniższa klasa 1A oznacza, że okno przecieknie nawet przy bezwietrznej pogodzie, najwyższa – 9A gwarantuje szczelność przy nawałnicach. Przepuszczalność powietrza określa, ile powietrza przeniknie w ciągu godziny przez jednometrową szczelinę. Klasy oznaczone są od 1 do 4, a im wyższa klasa tym okno szczelniejsze. Izolacyjność termiczną oznacza się współczynnikiem przenikania ciepła Uw, który określa ilość ciepła przepływającego przez metr kwadratowy okna, przy różnicy temperatur na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia, wynoszącej 1 K. Im wartość współczynnika przenikania ciepła jest niższa, tym cieplejsze okno. Współczynnik izolacyjności akustycznej informuje, na ile okno chroni przed zewnętrznym hałasem. Aby mieć pewność, że okno spełnia wymagane parametry w zakresie izolacyjności akustycznej czy cieplnej, pytaj sprzedawców o wyniki badań akustycznych całego okna. Nie sugeruj się jedynie współczynnikami pakietu szybowego.
Ogromne przeszklenia zastosowane w projekcie Zx88 nie muszą powodować utraty ciepła zimą. Zabezpieczysz się przed tym przez zastosowanie okien o wyższych parametrach jakościowych i zapewnienie profesjonalnego montażu. Przepuszczalność światła i energii słonecznej to stosunek ilości światła słonecznego, które zostaje przepuszczone przez szybę, do ilości światła, które do niej dociera. Im wyższy jest procent przepuszczanego światła, tym jaśniej będzie w pomieszczeniu. Podobnie rzecz się ma z ciepłem, dlatego ten parametr ma wpływ na koszty ogrzewania zimą. Siły operacyjne decydują o wygodzie użytkowania, a określają, ile siły potrzeba do uruchomienia mechanizmów okiennych. Wytrzymałość mechaniczna natomiast związana jest ze sztywnością i mówi o tym, przy jakim obciążeniu skrzydło wypadnie z ram, np. podczas mycia okien. Odporność na wielokrotne otwieranie i zamykanie to liczba cykli jaką wytrzyma okno i nie straci na funkcjonalności. Odporność na włamanie jest sklasyfikowana w skali WK od 1 do 6. WK-1 oznacza, że okno można sforsować bez używania specjalistycznych narzędzi, WK-2 – opóźnia wejście do środka o kilka minut, co wystarcza na interwencję ochrony. Okna o wyższych klasach odporności na włamanie nie są stosowane w budownictwie jednorodzinnym, ponieważ są bardzo drogie. Bardziej opłaca się zainwestować w system alarmowy. Parametry okien wymienione są w normie PN-EN 14351-1:2006+A2:2016. Okna dostępne w sprzedaży muszą być oznaczone znakiem budowlanym B lub znakiem CE co oznacza, że zostały prawidłowo wprowadzone do obrotu oraz mieć obowiązkowo dołączony opis.
Okna drewniane, metalowe, plastikowe czy z kompozytu?
Od materiału, z jakiego wykonano ramy zależy trwałość okien, ich maksymalne wymiary, izolacja cieplna, a także sposób użytkowania, częstsza lub rzadsza konieczność czyszczenia i konserwacji. Obecnie dostępne są okna drewniane, metalowe (aluminiowe lub stalowe) i PCV.
Okna drewniane są bardzo trwałe, stabilne i nie odkształcają się pod wpływem wilgoci i temperatury. Produkowane są z klejonej tarcicy sosnowej, świerkowej, dębowej lub z drewna egzotycznego. się je lakierem lub farbami, które pozostawiają widoczny rysunek słojów. Na rynku dostępne są również okna dwukolorowe – inne od strony zewnętrznej, a inne od wewnętrznej. Jeśli decydujesz się na energooszczędne okna drewniane, zwróć uwagę na rodzaj drewna, z jakiego wykonane są ramy. Profile z miękkiego drewna są zazwyczaj cieplejsze niż z drewna twardszego. Nie bez znaczenia jest także szerokość profili okiennych. Im są one szersze, tym okno lepiej będzie izolować termicznie. Standardowo profile mają grubość 68 mm. Z grubszych 88 mm produkowane są okna z energooszczędnymi zestawami szybowymi. Maksymalne wymiary okien drewnianych zależą od tego, czy jest ono stałe, uchylno-rozwieralne czy przesuwne. Wadą okien drewnianych może być to, że co jakiś czas wymagają odnowienia. Należy je czyścić przynajmniej raz w roku konserwować co 5-8 lat.
Ramy aluminiowe i aluminiowo-drewniane (w tym przypadku aluminium chroni drewnianą konstrukcję okna od zewnątrz) do niedawna charakterystyczne dla budynków przemysłowych i biurowych, są coraz częściej stosowane w domach jednorodzinnych. Takie okna są zwykle smuklejsze niż drewniane czy z PVC. Aluminium to materiał bardzo plastyczny – umożliwia tworzenie okien o dowolnym kształcie, wykonywanie dużych przeszkleń w wąskich ramach i z dużą powierzchnią szyby. Profile aluminiowe są wytrzymałe, sztywne i nie ulegają deformacji pod wpływem wysokiej temperatury. Są lekkie i odporne na korozję. W domu jednorodzinnym używa się tzw. „ciepłych” okien, czyli o konstrukcji złożonych z dwóch lub trzech komór powstałych w wyniku połączenia aluminiowych kształtowników, między którymi umieszcza się wkładki termiczne z tworzywa sztucznego. Okna aluminiowe praktycznie nie wymagają żadnej konserwacji. Mogą być anodowane lub lakierowane na dowolny kolor, mogą być błyszczące, matowe, metalizowane lub imitować kolor i rysunek drewna.
Ramy okien plastikowych mają budowę komorową. Standardem są już okna PVC pięcio-czy sześciokomorowe. Im komór jest więcej, tym rama okienna stanowi szczelniejszą przegrodę termiczną. Niestety okna plastikowe nie tak stabilne, jak drewniane czy aluminiowe, dlatego ich wielkość jest ograniczona. Na ogół są zimniejsze od drewnianych. Dostępne są w wielu kolorach i okleinach, również drewnopodobnych czy imitujących metal. Są one często tańsze od okien drewnianych i bardziej komfortowe w eksploatacji – nie wymagają bowiem uciążliwych zabiegów konserwacyjnych.
Trwałym materiałem na ramy jest kompozyt poliestrowo-szklany (tzw. fiberglass). Okna z kompozytu są odporne na uszkodzenia mechaniczne i korozję i łatwe do utrzymania w czystości. Nie odkształcają się, nie wymagają dodatkowego wzmocnienia z kształtowników stalowych lub aluminiowych. Umożliwia to wykonanie cienkich i smukłych profili – okna mają większą powierzchnię oszklenia i lepiej doświetlają pomieszczenie. Profile okienne z fiberglassu są cieplejsze niż te aluminiowe, drewniane czy z PVC.
Pamiętaj, że nie musisz kupować do całego domu jednakowych okien o najlepszych parametrach. Dobieraj je zależnie od rodzaju pomieszczenia, strony świata (nasłonecznienie, obciążenie wiatrem) albo natężenia hałasu czy ryzyka włamania (piwnica, piętro, klatka schodowa). Odpowiednie zróżnicowanie i dobór okien do potrzeb znacznie obniży twoje koszty i pomoże zoptymalizować późniejszą eksploatację domu.
