PODSTAWOWE POJĘCIA I OZNACZENIA W PROJEKTACH DOMÓW

Często klienci porównują podobne projekty i analizują co do metra dane takie jak pow. użytkowa. Jest jednak pewne zamieszanie w tym temacie, ponieważ pow. użytkowa liczona jest na dwa sposoby i żeby było ciekawiej oba sposoby są poprawne, a mogą wskazywać zupełnie inne wielkości budynku. Dopiero w 2012 roku (dnia 27 kwietnia 2012) w życie weszła nowelizacja wskazująca sposób obliczania powierzchni użytkowych.
Aktualnie obowiązująca norma dot. powierzchni budynków - PN-ISO 9836:2022-07

DEFINICJE Z NORM

► zgodnie ze (starą) polską normą PN-70/B-02365 powierzchnia użytkowa jest powierzchnią wszystkich pomieszczeń z wyłączeniem: pomieszczenia technicznego, garażu, pomieszczenia gospodarczego, strychu. Przy obmiarach nie uwzględnia się tynków i okładzin ściennych. Na poddaszu powierzchnię użytkową oblicza sie zgodnie ze schematem :

- powierzchnię pomieszczeń o wysokości powyżej 2,2m liczy się w 100%
- powierzchnię pomieszczeń o wysokości od 1,40m do 2,2m liczy się w 50%
- powierzchnię pomieszczeń o wysokości poniżej 1,4m pomija się

► zgodnie z normą ISO - PN-ISO 9836:1997 i późniejszymi zmianami - powierzchnię użytkową liczy się jako część powierzchni netto, która dotyczy wszystkich pomieszczeń w stanie wykończonym, natomiast - powierzchnia poniżej 1,90m uznana jest za powierzchnię pomocniczą i nie wlicza się jej do powierzchni użytkowej budynku.

AKTUALIZACJA PRZEPISÓW z dnia 25 kwietnia 2012r.
(weszło w życie 27 kwietnia 2012)

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa [...] w stosunku do budynku mieszkalnego jednorodzinnego i lokali mieszkalnych – zestawienie powierzchni użytkowych obliczanych według Polskiej Normy, o której mowa w § 8 ust. 2 pkt 9, z uwzględnieniem następujących zasad:

a) przez lokal mieszkalny należy rozumieć wydzielone trwałymi ścianami w obrębie budynku pomieszczenie lub zespół
pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi służą zaspokajaniu
ich potrzeb mieszkaniowych,

b) powierzchnię pomieszczeń lub ich części o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m należy zaliczać do
obliczeń w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m – w 50%, natomiast o wysokości
mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie;

Norma pomiaru powierzchni PN-ISO 9836:2015

W grudniu 2015 roku, dotychczas stosowana powszechnie norma PN ISO 9836:1997 została wycofana, obecnie posiada status normy archiwalnej. Przytoczoną normę zastąpił standard PN ISO 9836:2015 jednak bez wskazywania roku wydania. Poniżej wyjaśnienia.

W 2015 roku Polski Komitet Normalizacyjny opublikował nową wersję normy PN-ISO 9836 pod nazwą PN-ISO 9836:2015-12. Choć świeższa wersja pojawiła się już w 2015 roku, to przez kilka lat brakowało „nowego” rozporządzenia, które ww. normę wprowadzałoby do obrotu prawnego jako wiążącą.
Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego stało się źródłem obowiązywania i konieczności stosowania normy PN-ISO 9836:2015-12. W § 12 ww. rozporządzenia wskazano, że powierzchnie budynku należy określać zgodnie z zasadami zawartymi w Polskiej Normie dotyczącej określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych wymienionej w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Załącznik jako właściwą wymienił normę PN-ISO 9836, bez wskazywania roku wydania normy. Jednocześnie jednak w załączniku znalazło się zastrzeżenie, że zastosowanie znajduje najnowsza norma opublikowana w języku polskim.

Nowe rozporządzenie weszło w życie z dniem 19 września 2020 r. i od tego dnia powszechnie obowiązującą normą w zakresie wyliczania powierzchni była PN-ISO 9836:2015-12.

Norma pomiaru powierzchni PN-ISO 9836:2022-07

Polski Komitet Normalizacyjny w dniu 18 lipca 2022 roku opublikował jednak kolejną wersję normy: PN-ISO 9836:2022-07. Zgodnie z brzmieniem ww. rozporządzenia, to właśnie tegoroczna norma powinna być stosowana w aktualnie tworzonych i składanych projektach.

Nowa wersja normy w głównej mierze doprezyzowyje podziały i uszczegółowienia dotyczce powierzchni użytecznych i nieużyteczny, a także sposoby podziału kubatury. Dotychczasowe zasady ogólnie rzecz biorąc nie zmieniły się.

TO JAK LICZYMY POWIERZCHNIĘ W PROJEKTACH Z500? - poniżej odpowiedź.

POWIERZCHNIA NETTO

Jest to powierzchnia wszystkich pomieszczeń budynku mierzona w poziomie podłogi z uwzględnieniem tynków i okładzin ścian. Nie pomniejsza się powierzchni pomieszczeń o zmiennej wysokości - np na poddaszu. Prościej mówiąc - to tak jak by rozłożyć we wszystkich pomieszczeniach wykładzinę na podłodze i zsumować jej wielkość.

POWIERZCHNIA UŻYTKOWA

Powierzchnia użytkowa jest częścią powierzchni netto. Do powierzchni użytkowej nie wliczamy: garaży i pomieszczeń gospodarczych w przestrzeni garażu, strychów, poddaszy do późniejszej adaptacji na cele mieszkalne, ogrodów zimowych i składzików ogrodowych znajdujących się poza budynkiem.
Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem do wyliczenia powierzchni użytkowej w pomieszczeniach, w których występują skosy stosujemy zasadę 2,2m - 100%; od 1,40m do 2,20m - 50%; poniżej 1,4m - 0%.

POWIERZCHNIA ZABUDOWY

Przez powierzchnię zabudowy rozumie się powierzchnię terenu zajętą przez budynek w stanie wykończonym.
Powierzchnia zabudowy jest wyznaczona przez rzut bryły budynku na powierzchnię terenu.
Do powierzchni zabudowy nie wlicza się powierzchni:
- elementów budynku ani ich części niewystających ponad powierzchnię terenu;
- elementów drugorzędnych budynku, np. schodów zewnętrznych, ramp i pochylini zewnętrznych, daszków, markiz, okapów dachowych, oświetlenia zewnętrznego;
-  zewnętrznych obiektów pomocniczych (np. szklarni i przybudówek).

POWIERZCHNIA CAŁKOWITA

Jest to powierzchnia wszystkich kondygnacji budynku w obrysie zewnętrznym ścian oraz wszystkich elementów wykraczających poza kubaturę danego obiektu tj. tarasy, schody zewnętrzne, balkony, loggie, podcienia, podesty i zjazdy do garaży w poziomie piwnicy.
Podjazdy do garaży nie są uwzględniane.

Powierzchnia całkowita często mylona jest przez inwestorów z powierzchnią netto i z powierzchnią użytkową.

Definicja zgodnie z Aktualizacją PN-ISO 9836:1997

Powierzchnia całkowita budynku - jest sumą powierzchni całkowitych wszystkich kondygnacji budynku. Jako kondygnacja mogą być traktowane kondygnacje znajdujące się całkowicie lub częściowo poniżej poziomu terenu, kondygnacje powyżej poziomu terenu, poddasza, tarasy, tarasy na dachach, kondygnacje techniczne i kondygnacje magazynowe.

KUBATURA

Inaczej "objętość" pomieszczeń, czyli powierzchnia pomieszczeń pomnożona przez wysokość danej kondygnacji. Do obliczania kubatury przyjęliśmy wysokość liczoną od podłogi - do spodu stropu lub do spodu stropodachu (na poddaszu).

MINIMALNE WYMIARY DZIAŁKI

Usytuowanie budynku na działce przy uwzględnieniu odległości budynku od granic nie mniejszych niż:

► 4m dla ścian z otworami okiennymi lub drzwiowymi

► 3m dla ścian bez otworów okiennych lub drzwiowych

Sytuacja ta dotyczy także działek sąsiednich których właścicielem jest ten sam inwestor lub przychylny sąsiad pozwalający na przybliżenie się do jego granicy. Priorytetem są WARUNKI TECHNICZNE, a odstępstwo może wystąpić tylko w wyjątkowych sytuacjach.

WYSOKOŚĆ BUDYNKU

Inaczej wymiar mierzony od poziomu terenu (przyjętego w projekcie typowym) do najwyższego punktu dachu - czyli do kalenicy. Kalenica jest to najwyżej położona, pozioma krawędź dachu

WYKUSZ

Wykusz robi w domu jednorodzinnym karierę, podoba się zarówno architektom, jak i inwestorom, ponieważ:

Doświetla wnętrza światłem padającym nie tylko z kierunku prostopadłego do elewacji, ale też do niej równoległego; dodaje to wnętrzu urody, a na dodatek przedłuża czas penetracji wnętrza promieniami słońca;

Urozmaica bryłę domu - dzięki wykuszowi prosty dom przestaje przypominać "stodołę", nabiera cech solidnej, reprezentacyjnej, rodzinnej siedziby;

Urozmaica wnętrze, tworzy bowiem wyodrębnioną przestrzeń o szczególnym charakterze, której można powierzyć jakąś specjalną funkcję, na przykład kąt do czytania.

Zanim jednak zdecydujemy o budowie wykusza w naszym domu, warto wziąć pod uwagę również te jego cechy, które mogą być kłopotliwe:

► wykusz zwiększa szerokość domu, co może utrudnić zmieszczenie domu na wąskiej działce;

► jego konstrukcja komplikuje nieco wykonanie domu, bo jest pracochłonna i wymaga większej precyzji w murowaniu i wykonaniu dachu;

► podnosi koszty budowy (m.in. ze względu na dodatkowe i zazwyczaj kosztowne okna);

LUKARNA

Jest to wystająca z dachu konstrukcja z oknem, stanowiąca część więźby dachowej. Lukarna tworzy dodatkową połać dachową - z własnym pokryciem, systemem odwodnienia i obróbkami blacharskimi. Ważna zaletą lukarn jest to , że dają możliwość zastosowania tradycyjnych okien.

Buduje się je w skosach - tam, gdzie sufit jest zbyt nisko, by wykorzystać przestrzeń w inny sposób niż wstawiając meble kupione na specjalne zamówienie. Budowa lukarny jest często jedynym sposobem "powiększenia" poddasza.

PODCIEŃ

Jest to pomieszczenie w przyziemiu budynków, otwarte na zewnątrz, ograniczone słupkami lub filarami wzdłuż lica muru. Usytuowane wzdłuż jednej elewacji lub obiegające budynek, czasem zajmujące tylko naroże, przykryte sklepieniem.

Przypomina krużganek, lecz w odróżnieniu od niego jest równy z licem ściany (krużganek jest formą dostawioną do lica).