Klimatyzacja w domu – luksus czy standard?

Przyzwyczajeni jesteśmy do klimatyzacji w biurach i centrach handlowych lub sklepach, gdzie zyski ciepła pochodzącego od oświetlenia czy sprzętu są na tyle duże, że chłodzenie pomieszczeń, w których przebywa dużo ludzi, staje się niezbędne. W domach i mieszkaniach tego rodzaju ciepło nie jest tak znaczące, ale z kolei upały zdarzają się w Polsce coraz częściej i trwają coraz dłużej, więc zaczynamy myśleć o klimatyzacji w budynkach mieszkalnych.

Coraz częściej budujemy domy z dużymi przeszkleniami, które dobrze, jeśli ogrzewają się zimą, ale latem może to być uciążliwe. Podobnie gorąco bywa latem w kuchni lub na poddaszu, gdzie chętnie aranżujemy sypialnie. Prywatny inwestor z reguły zaczyna myśleć o klimatyzacji po zakończonej budowie, ale wtedy nie ma już wyboru – nie zainstaluje klimatyzacji centralnej bez uszczerbku na świeżo wykończonych wnętrzach – pozostają mu klimatyzatory typu split. Tymczasem wcześniej można zaplanować nie tylko klimatyzację centralną, ale nawet całoroczny system powietrzny – ogrzewający lub chłodzący w zależności od potrzeby, dodatkowo może on też nawilżać powietrze. Podłącza się do niego piec, chłodnicę i agregat. Jeśli budynek jest wyposażony w system powietrznego ogrzewania, a inwestor nie zdecydował się od razu na klimatyzację, to dołożenie tej funkcjonalności wymaga niewiele nakładów i nie spowoduje konieczności przebudowy. Koszt eksploatacji systemów centralnych jest na ogół mniejszy niż koszt użytkowania wielu pojedynczych klimatyzatorów.

Jeśli myślisz o zainstalowaniu klimatyzacji w domu, przede wszystkim weź pod uwagę izolację (ścian i stropów), położenie i sposób użytkowania poszczególnych pomieszczeń. Solidne ocieplenie budynku zapobiega zarówno ucieczce ciepła na zewnątrz – zimą, jak i przenikaniu do wewnątrz – latem. Porządna termoizolacja to oczywiście dodatkowe koszty, ale stosunkowo niewielkie, i tak niezbędne i – co ważne – jednorazowe. Uwzględnij także to, że każde pomieszczenie w budynku będzie się nagrzewało inaczej, zależnie od tego, czy jest na parterze, piętrze czy poddaszu, czy jest duże czy małe, ile osób w nim zwykle przebywa i czy są w nim urządzenia elektryczne lub inne – emitujące ciepło. Najważniejszym parametrem urządzeń klimatyzacyjnych jest moc. Przyjmuje się, że 0,1 KW potrzeba na 10 m. kw. powierzchni. Te czynniki zdecydują, czy wystarczy Ci jeden lub dwa klimatyzatory, czy będziesz potrzebował centralnego systemu. Oba rozwiązania mają zalety i wady. Trzeba pamiętać, że niezależnie od typu urządzenia klimatyzacyjne instaluje się w miejscu oddalonym od sypialni, bo nawet te najwyższej jakości emitują szum lub hałas.

Najprostsza klimatyzacja centralna to zestaw urządzeń multisplit – stosunkowo tani, bo wersja na 2-3 pomieszczenia może kosztować 3 – 4 tys. zł. Jej jednostkę centralną ze sprężarką i skraplaczem montuje się na zewnątrz budynku, najlepiej w części zacienionej, pod zadaszeniem. Można też w budynku gospodarczym czy garażu, dzięki czemu nie zakłócimy estetyki domu. Do jednostki centralnej można podłączyć nawet około 10 jednostek wewnętrznych. Łączna moc jednostek wewnętrznych nie może być większa od mocy jednostki zewnętrznej. Profesjonalna instalacja klimatyzacji centralnej wymaga uwzględnienia jej na etapie projektowania i budowy. Kanały poziome ukrywa się w podwieszanych stropach, pionowe – obudowuje się, aby były niewidoczne. Może ona współdziałać z wentylacją nadmuchową, poprawia jednocześnie temperaturę i wilgotność, sprawdzi się szczególnie w dużym domu.

Taką klimatyzacją steruje się centralnie, co uniemożliwia ustawianie temperatury i wilgotności osobno w poszczególnych pomieszczeniach, a zależnie od stron świata nagrzewają się one inaczej, więc można to uznać za wadę. Z drugiej strony obsługa taka jest wygodna.

Koszty montażu klimatyzacji centralnej, niewymagające zakupu wielu urządzeń odrębnych dla każdego pomieszczenia, są nawet o 1/3 niżesz niż koszty montażu jednostki zewnętrznej i wewnętrznej w każdym pomieszczeniu osobno.

Główną zaletą pojedynczych klimatyzatorów w każdym pomieszczeniu jest to, że mogą one mieć inne ustawienia. Można je zainstalować w gotowym domu bez niszczenia wnętrz, ale wpłyną w jakimś stopniu na estetykę budynku – klimatyzator na każdym oknie zapewne nie będzie ozdobą. Należy pamiętać, że jednostka zewnętrzna emituje hałas i gorące powietrze. Jeżeli zamontujemy ją w nieodpowiednim miejscu, zwłaszcza na małym balkonie lub tarasie, może znacznie ograniczyć lub uniemożliwić rekreacyjne korzystanie z tych przestrzeni. Klimatyzator działa podobnie jak lodówka, nie zastępuje wentylacji, nie dostarcza świeżego powietrza.

Każde urządzenie klimatyzacyjne należy utrzymać w stanie higienicznym, bowiem skropliny wody i utrzymująca się wilgoć sprzyjają rozwojowi pleśni i drobnoustrojów, które mogą zagrażać zdrowiu. Czyszczenie należy przeprowadzić przynajmniej raz do roku, nie są to duże koszty.

Jeśli planujesz budowę i wybierzesz gotowy projekt domu, przemyśl zagadnienie nadmiernego nagrzewania się pomieszczeń, przeanalizuj komfort użytkowania domu w przyszłości i przyjmij założenia dotyczące ewentualnego chłodzenia. Instalację klimatyzacji centralnej dobrze jest zaplanować na etapie adaptacji i zmian w projekcie. Wykonasz ją dzięki temu w taki sposób, że będzie efektywna, zarówno z punktu widzenia komfortu użytkowania, jak i kosztów, i nie zaburzy estetyki Twojego domu.