13 marca 2023 roku prezydent podpisał nowelizację tzw. ustawy wiatrakowej. Ma ona być jednym z kamieni milowych, które pozwolą Polsce uruchomić środki z Krajowego Planu Odbudowy. Przeczytaj, jakie zmiany wprowadza nowe prawo i jaki jest wpływ wiatraków na mieszkańców pobliskich terenów.
Nowelizacja ustawy wiatrakowej – najważniejsze zmiany
Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw, nazywana w skrócie nowelizacją ustawy wiatrakowej, wprowadza szereg zmian w prawie regulującym zasady rozwoju energetyki wiatrowej.
Nowe regulacje dotyczą m.in. możliwości decydowania lokalnych społeczności o lokalizacji nowych elektrowni wiatrowych, a także odblokowania możliwości rozwoju budownictwa mieszkaniowego w sąsiedztwie tych elektrowni.
Najważniejsze zmiany wynikające z nowelizacji ustawy wiatrakowej:
Lokowanie turbin wiatrowych odbywać się będzie w oparciu o Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP).
Odrzucono poprawki obniżające odległość wiatraków od zabudowań w oddaleniu minimalnym 500 m. Limit odległości wiatraków od budynków o funkcji mieszkalnej oraz mieszanej będzie wynosił 700 metrów.
Nowelizacja liberalizuje regułę 10H. Oznacza ona, że odległość od zabudowań wynosić będzie 10-krotność maksymalnej wysokości turbiny. Zasada 10H obowiązuje w przypadku parków narodowych. Dla rezerwatów przyrody jest to 500 m, zaś przy innych formach ochrony przyrody decyzja podejmowana będzie w oparciu o decyzje środowiskowe dla konkretnych instalacji.
Inwestor zaoferuje minimum 10% mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej dla mieszkańców danej gminy, dzięki czemu będą oni korzystać z energii jako prosumenci wirtualni.
Ustawa wiatrakowa a budowa domu
Czy ustawa wiatrakowa może utrudnić realizację projektów i budowę domów? Tak - głównie z powodu zwiększenia odległości od zabudowań z 500 m na 700. Ma to duże znaczenie dla zaplanowanych wcześniej projektów, sugerujących się mniejszą odległością wiatraka od działki. Z tego względu nowe przepisy budzą sporo kontrowersji.
Jak mówi Michał Hetmański, prezes Fundacji Instrat, ekspert w kwestii energetyki i klimatu, przedsięwzięcia zaplanowane pod sugerowaną wcześniej odległość 500 m, nie będą mogły zostać zrealizowane, choć są potrzebne. Adaptacja do nowej odległości trochę potrwa.
Z kolei Marek Józefiak z Greenpeace komentuje: ,,(...) poprawka posła Suskiego zahamuje rozwój taniej i czystej energii z wiatru na kolejne kilka lat, bo wiele inwestycji trzeba będzie zaczynać od nowa”.
Pod internetowymi artykułami na temat zmian w ustawie wypowiada się wielu inwestorów, którzy obawiają się, że nowelizacja ustawy wiatrakowej wydłuży czas budowy ich domów. Odległość od wiatraka stanie się niezgodna z prawem, będą więc zmuszeni czekać na kolejne poprawki.
Z kolei mieszkańcy domów położonych w bliskiej odległości od elektrowni wiatrowych twierdzą, że hałas jest niewielki i nie przeszkadza w funkcjonowaniu. Również eksperci w temacie energetyki wiatrowej w wielu publikacjach starają się obalić mit nieznośnego hałasu elektrowni wiatrowych. Zapewniają, że nowa generacja wiatraków nie tworzy dźwięków przeszkadzających pobliskim mieszkańcom.
Elektrownie wiatrowe a zdrowie
W raporcie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN specjaliści zaznaczają, że hałas generowany przez wiatraki na zewnątrz przy odległości 500 metrów od budynku mieszkalnego wynosi mniej niż 40 dB. Nie jest to poziom szkodliwy dla organizmu. Dla porównania dźwięk pracującej klimatyzacji to 50 dB, a cichego odkurzacza – ok. 70 dB.
W raporcie PAN, ,,Elektrownie wiatrowe w środowisku człowieka’’ z 2022, autorzy, po wnikliwej analizie dostępnych źródeł, stwierdzają:
,,Nie ma przekonujących dowodów na to, aby oddziaływania elektrowni wiatrowych poprzez hałas, pole elektromagnetyczne, wibracje i drgania wywierały negatywny wpływ na środowisko naturalne, w tym na zdrowie lub samopoczucie człowieka.’’
Autorzy raportu podają odległość domu 500 metrów od wiatraków jako bezpieczną i zapewniającą komfort akustyczny.
Zgodnie z raportem, nie ma więc powodu do obaw o zdrowie osób mieszkających w pobliżu elektrowni wiatrowych. Poziom infradźwięku turbin jest porównywalny do naturalnych, występujących w przyrodzie dźwięków. Nie pojawiają się również dowody na innego rodzaju szkodliwość wiatraków. Eksperci WHO przekonują, że w porównaniu do innych źródeł tradycyjnego wytwarzania energii, wiatraki są mniej szkodliwe, a dodatkowo zmniejszają ilość zanieczyszczeń środowiska (emisję dwutlenku węgla).
Czy warto budować dom w pobliżu wiatraków?
Raport PAN oraz ustalenia WHO mogą uspokoić osoby planujące budowę w pobliżu elektrowni wiatrowej. Warto pamiętać też, że nowo wybudowane wiatraki muszą spełniać konkretne wymagania, na przykład dotyczące ilości generowanych decybeli.
Jeśli wciąż wahasz się, czy budować dom w okolicy wiatraków, dobrym pomysłem będzie zgłębienie obszernego i rzetelnego raportu PAN, w całości dostępnego w Internecie.
